1. Chỉ số P/B (Price to Book ratio) là gì
Chỉ số P/B (Price-to-Book ratio – Giá/Giá trị sổ sách) là tỷ lệ được sử dụng để so sánh giá của một cổ phiếu so với giá trị ghi sổ của cổ phiếu đó. Tỷ lệ này được tính toán bằng cách lấy giá đóng cửa hiện tại của cổ phiếu chia cho giá trị ghi sổ tại quý gần nhất của cổ phiếu đó.
2. Cách tính chỉ số P/B
Công thức tính P/B
Ví dụ về P/B
CTCP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (Mã: PNJ) hiện có P/B bằng 3,7.
Điều đó nghĩa là để sở hữu cổ phiếu PNJ, nhà đầu tư chấp nhận trả gấp 3,7 lần giá trị ghi sổ.
3. Ý nghĩa của chỉ số P/B
P/B được dùng để so sánh giá cổ phiếu với giá trị ghi sổ của nó. P/B là công cụ phân tích giúp các nhà đầu tư tìm kiếm các cổ phiếu có giá rẻ mà thị trường ít quan tâm.
P/B < 1 có thể mang ý nghĩa là: giá thị trường<giá ghi sổ, và DN đang bán cổ phần với mức giá thấp hơn giá trị ghi số của nó; giá trị tài sản của công ty đã bị thổi phồng quá mức hoặc thu nhập trên tài sản của công ty là quá thấp.
Nếu P/B > 1 thì giá thị trường > giá ghi số của cổ phiếu, công ty đang làm ăn khá tốt và thu nhập trên tài sản cao.
Chỉ số P/B chỉ thực sự hữu ích khi xem xét các công ty tài chính, hoặc công ty có giá trị tài sản tương đối lớn.
Nguồn: “Fundamentals of Corporate Finance”, Stephen A.Ross, McGraw-Hill Irwin
4. Chỉ số P/B thế nào là tốt
Tỷ lệ P / B đã được các nhà đầu tư giá trị ưa chuộng trong nhiều thập kỷ và được các nhà phân tích thị trường sử dụng rộng rãi. Theo truyền thống, bất kỳ giá trị P/B nào dưới 1,0 đều được coi là tốt, vì con số này cho thấy cổ phiếu có khả năng bị định giá thấp.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư giá trị thường xem xét các cổ phiếu có giá trị P / B nhỏ hơn 3. Phân tích tỷ số P/B có thể khác nhau tùy theo ngành và tỷ lệ P / B tốt cho một ngành có thể là một tỷ lệ kém cho ngành khác.
5. Sử dụng tỷ lệ P/B để đánh giá cổ phiếu
Tỷ lệ P/B không nên được sử dụng để đánh giá một cổ phiếu bởi vì, trong khi P/B thấp có thể thể hiện rằng một công ty đang bị định giá thấp so với giá trị sổ sách của nó, nhưng cũng có thể là công ty đang có một số vấn đề nghiêm trọng khiến giá thị trường điều chỉnh giảm, dẫn đến P/B thấp.
Một điểm yếu trong đánh giá P/B là nó không tính đến những yếu tố như triển vọng thu nhập trong tương lai hoặc tài sản vô hình của doanh nghiệp.
Ngoài ra, một số vấn đề tiềm ẩn khác khi sử dụng P/B là các vụ mua lại gần đây, xóa sổ gần đây hoặc mua lại cổ phiếu, đều có thể làm sai lệch con số giá trị sổ sách của doanh nghiệp. Do vậy, khi tìm kiếm các cổ phiếu được định giá thấp, nhà đầu tư nên xem xét nhiều biện pháp định giá để bổ sung cho tỷ lệ P/B.
Một chỉ số thường được sử dụng cùng với P/B để đánh giá doanh nghiệp là lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE); ROE cho biết một công ty tạo ra bao nhiêu lợi nhuận từ vốn chủ sở hữu của cổ đông. Tỷ lệ P/B và ROE thường có mối quan hệ chặt chẽ, nên bất kỳ sự chênh lệch lớn nào giữa hai tỷ số này đều biểu hiện rằng doanh nghiệp đang có một số vấn đề, nhà đầu tư cần xem xét thật kỹ.
Tỷ lệ P/B thấp
Tỷ lệ P/B thấp, đặc biệt là <1, có thể là một tín hiệu cho các nhà đầu tư rằng một cổ phiếu đang bị định giá thấp so với giá trị sổ sách của nó. Nói cách khác, cổ phiếu đang giao dịch ở mức giá thấp hơn so với giá trị tài sản của công ty.
Ngược lại, một số nhà đầu tư tin rằng giá trị tài sản của công ty đang bị phóng đại quá mức. Nếu công ty có tài sản được định giá quá cao, các nhà đầu tư có thể sẽ tránh cổ phiếu của công ty vì có khả năng vào một lúc nào đó giá trị tài sản sẽ đối mặt với sự điều chỉnh đi xuống của thị trường, khiến lợi nhuận của nhà đầu tư âm.
Tỷ lệ P/B thấp cũng có thể có nghĩa là công ty đang thu được lợi nhuận rất thấp (thậm chí là âm) trên tài sản của mình (ROA). Tuy nhiên, nếu lúc này doanh nghiệp có ban quản lý mới hoặc các điều kiện kinh doanh mới, sẽ tạo ra sự thay đổi về triển vọng và mang lại lợi nhuận phục hồi mạnh mẽ.
Đối với các nhà đầu tư giá trị, tỷ lệ P / B là một phương pháp đã được thử và đúng để tìm kiếm các cổ phiếu định giá thấp mà thị trường đã bỏ qua. Các nhà đầu tư giá trị, bao gồm Warren Buffet, tìm kiếm cơ hội ở những cổ phiếu mà họ tin rằng thị trường đã định giá hoặc định giá sai. Tỷ lệ P / B nhỏ hơn 1 có thể là một chỉ báo của một công ty tốt, một cổ phiếu tốt đang bị định giá thấp mà thị trường đã hiểu sai mà các nhà đầu tư cần chú ý.
Tỷ lệ P/B cao
Tỷ lệ P/B lớn hơn một cho thấy rằng giá cổ phiếu đang giao dịch ở mức cao hơn giá trị sổ sách của công ty. Ví dụ, nếu một công ty có P/B là 3, điều đó có nghĩa là cổ phiếu của công ty đó đang giao dịch ở mức gấp ba lần giá trị sổ sách của nó. Kết quả là, giá cổ phiếu có thể đang được định giá quá cao so với tài sản của nó.
Giá cổ phiếu cao so với giá trị tài sản cũng có thể có nghĩa là công ty đang kiếm được ROA cao. Tuy nhiên, giá cổ phiếu cao có thể cho thấy rằng các nhà đầu tư đang kỳ vọng vào cổ phiếu, và hầu hết các tiềm năng tăng trưởng của công ty đã được phản ảnh vào giá cổ phiếu. Do đó, nếu lúc này nhà đầu tư mua vào thì rất dễ bị “đu đỉnh”. Hãy chờ đến lúc thị trường điều chỉnh và giá cổ phiếu thấp đi, thị trường luôn có cơ hội cho nhà đầu tư biết kiên nhẫn chờ đợi.
P/B thường được xem xét kết hợp với (ROE), một chỉ số phản ảnh tốc độ tăng trưởng của công ty, để đánh giá liệu giá cổ phiếu có đang quá cao so với tốc độ tăng trưởng thật của công ty. ROE thể hiện lợi nhuận hoặc thu nhập ròng của công ty so với vốn chủ sở hữu của cổ đông (tài sản trừ đi nợ). Các cổ phiếu tăng trưởng được định giá quá cao có thể là sự kết hợp giữa ROE thấp và P / B cao. Nếu ROE của một công ty đang tăng lên, thì tỷ lệ P / B của công ty đó sẽ tăng lên tương ứng.
6. Mối quan hệ giữa P/B và ROE
Tỷ lệ P / B cao không nhất thiết phải tương ứng với tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) cao, nhưng nó đúng trong những trường hợp lý tưởng. Các nhà đầu tư có xu hướng ưa thích các công ty có ROE cao vì mang lại lợi nhuận tốt hơn trên vốn chủ sở hữu, do đó mà đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn, và P/B cũng cao theo. Ngược lại, tỷ lệ P/B thấp thường xuất hiện khi ROE và ROA ( lợi nhuận trên tài sản) thấp.
Cách tính P/B : Giá trị thị trường / giá trị sổ sách của cổ phiếu
Cách tính ROE: Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu
Không có công cụ định giá nào là hoản hảo cả, vì vậy nhà đầu tư có thể đánh giá doanh nghiệp dựa trên P/B cùng lúc với ROE sẽ rất hữu ích, bởi hai chỉ số này cùng có mối quan hệ ở chỗ cùng ảnh hưởng đến giá trị số sách của vốn chủ sở hữu.
7. Hạn chế của chỉ số P/B
Mặc dù tỷ lệ P/B có thể giúp các nhà đầu tư xác định công ty nào có thể bị định giá quá cao hoặc bị định giá thấp, nhưng tỷ lệ này có những hạn chế của nó.
Các ngành thâm dụng vốn
Tỷ lệ P/B chỉ được coi là hữu ích trong thực tế khi áp dụng cho các doanh nghiệp sử dụng nhiều vốn , chẳng hạn như các công ty năng lượng hoặc vận tải, các nhà sản xuất lớn hoặc các doanh nghiệp tài chính có số lượng tài sản đáng kể trên sổ sách của họ.
Tài sản vô hình
Giá trị sổ sách bỏ qua các tài sản vô hình như tên thương hiệu, lợi thế thương mại, bằng sáng chế và tài sản trí tuệ khác của công ty. Điều đó có nghĩa là nó không mang nhiều ý nghĩa đối với các công ty hoạt động dựa trên dịch vụ với ít tài sản hữu hình .
Ví dụ, phần lớn giá trị tài sản của Microsoft được xác định bởi tài sản trí tuệ chứ không phải tài sản vật chất. Do đó, giá trị cổ phiếu của Microsoft không liên quan nhiều đến giá trị sổ sách của nó.
Mức nợ
Giá trị sổ sách không cung cấp cái nhìn sâu sắc về các công ty có mức nợ cao hoặc liên tục thua lỗ. Nợ có thể thúc đẩy các khoản nợ phải trả của một công ty đến mức họ xóa sổ phần lớn giá trị ghi sổ của tài sản cứng của nó , tạo ra giá trị P/B cao một cách giả tạo.
Các công ty có đòn bẩy tài chính cao, chẳng hạn như các công ty viễn thông không dây và cáp, có tỷ lệ P/B đánh giá thấp tài sản của họ. Đối với các công ty có chuỗi thua lỗ, giá trị sổ sách có thể âm và do đó, chỉ số P/B lúc này vô nghĩa.
Giá trị tài sản
Các vấn đề hậu trường, không hoạt động có thể ảnh hưởng đến giá trị sổ sách đến mức nó không còn phản ánh giá trị thực của tài sản.
Thứ nhất, giá trị ghi sổ của tài sản phản ánh nguyên giá của nó, điều này không mang tính thông tin khi tài sản già đi. Thứ hai, giá trị của tài sản có thể chênh lệch đáng kể so với giá trị thị trường nếu khả năng thu nhập của tài sản tăng hoặc giảm kể từ khi chúng được mua lại. Chỉ riêng lạm phát – hoặc giá cả tăng lên cũng có thể đảm bảo rằng giá trị ghi sổ của tài sản thấp hơn giá trị thị trường hiện tại .
Đồng thời, các công ty có thể tăng hoặc giảm dự trữ tiền mặt của họ , do đó, giá trị ghi sổ sẽ thay đổi nhưng không thay đổi hoạt động. Ví dụ, nếu một công ty chọn rút tiền mặt ra khỏi bảng cân đối kế toán, đặt nó vào khoản dự trữ để tài trợ cho kế hoạch hưu trí, giá trị sổ sách của nó sẽ giảm xuống. Mua lại cổ phiếu cũng làm sai lệch tỷ lệ này bằng cách giảm vốn trên bảng cân đối kế toán của công ty.
